Türkiye’de 2018 yılında birinci kere Van’da dolu tedbiri olarak üretilen ‘dolu savar’ gün geçtikçe vilayet il yaygınlaşıyor.
Üreticiler, makinanın yaklaşık 10 kilometrelik arada üst püskürttüğü gazla birlikte, çıkan sesle de dolunun yere yağmur olarak düştüğünü söz ediyor. Anadolu’da bir çok belediye de dolu savar için sipariş verdiğini açıklıyor.
Ancak İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Kısım Lideri, Afet İdaresi Enstitüsü ve İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, ‘dolu savar’ isimli aygıtın bilim ve akıl dışı bir mucize arayışı olduğunu belirterek, dolu tedbiri olarak tarım sigortası yaptırılması, bahçelere de dolu ağı kurulmasını önerdi.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Meteoroloji Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu
“TAMAMEN UMUT TACİRLİĞİ”
Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, “Dolu savar işi Bulgaristan’da yapılıyor lakin, meteorolojinin, bilimin en ileri olduğu ülke Amerika. Gelişmiş ülkelerde dolu savar diye bir şey yok. Dolu savar fotoğraflardan göreceğiniz üzere, uzun boru üzere bir şey. Yağışı havalarda kamyon lastiğinin patlaması üzere ses çıkarıyor. Bu ses güya 10 kilometre ötede, bulutun içindeki dolu tanelerini küçültüyor.
Etilen gazı olduğu söyleniyor. Makine 10 kilometreden doluyu görüyor, etilen gazı ile de dolu yağmura çevriliyormuş. Düşünebiliyor musunuz? Buradan oraya etilen gazı gönderiyorsunuz, o gaz havada dağılmadan nasıl gidecek? Büsbütün umut tacirliği. Ben bir atmosfer bilimcisi ve bu hususta Amerika’da doktora yapmış, Türkiye’de uzun yıllar bulut yağış fiziği dersi vermiş biri olarak, uzaktaki borudan çıkan ‘çuf çuf’ seslerinin ya da argüman edilen gazın bu türlü bir şey yapması mümkün değil. Doluyu nasıl engellediğinin hiçbir manası yok.
Diğer yandan; ‘Efendim bu makina olmasaydı bu dolu daha büyük yağacaktı’ deniyor. Palavraların sonu yok. Bulutun içerisindeki gök gürültüsü doluyu engelleyemiyor lakin, 5-10 kilometredeki otomobil lastiği patlama sesi mi doluyu engelliyor? Bunu bazen otomobil fabrikaları da alıp koyuyor. Bunu imaj için kullanıyorlar Bakın bizde dolu tedbire makinası var, bizim otomobillerimizde dolu hasarı olmaz diyorlar. Lakin onların da otomobillerinde hasarlar oluyor, burada bir algı oyunu var.
Gerçekten bu teknoloji çalışsaydı, Amerika ve Avrupa’da hiçbir bahçeyi dolu vurmazdı, ziyan görmezdi” diye konuştu.
“BAKANLIĞI İKNA ETMİŞLER, ONLAR DA BUNU KURDURUYORLAR, AKIL DIŞI BİZE YAKIŞMIYOR”
Prof. Dr. Kadıoğlu, dolu savarların giderek yaygınlaştığını da belirterek, “Akıldışı, mucizevi arayışlardayız. Dolu makinasını Van’da bir İranlı üretip satıyor. Bunun maaliyeti, doluyu önledim diye sanıp öbür tedbir almadığınız vakit oluyor. Mesela dolu tedbire ağları var. Beşerler onları yapmıyor, bunu koyunca doluyu bununla engelleyeceklerini sanıyorlar.
Dolaylı olarak bir maliyet oluyor. Elektrik harcıyor, gürültü yapıyor. Şöyle bir sorun var, bu makinayı koydukları yerlerdeki vatandaş huzursuz oluyor. Birçok şikayet geliyor bize. Her gün kaymakamlıklardan müracaat oluyor. Dolu makinası konulan yerlere aşikâr bir mühlet yağmur yağmayınca, oradaki halk bu makinanın yağmuru da engellediğine inanıyor.
Bu işin akıl ve mantıkla alakası yok. Tarım ve Orman Bakanlığı’na da ikna etmişler, onlara da bunu kurduruyorlar. Bu bilim dışı bir şey ve bize hiç yakışmıyor. Tabiatın bir bahçıvanıdır dolu. Ormanlardaki çürük bitkileri, kısımları kırar ve temizler. Fakat bahçelerde dolu tarıma çok ziyan verir.
Dolu tarımda epey ziyanları olan bir meteorolojik olay. Bunun devası ise tarım sigortasıdır, bağların bahçelerin üzerine dolu ağı kuracaksınız. Şu an dünya bize gülüyor, alay konusu oluyoruz” dedi. (DHA)