Merkez Bankası her ay olduğu üzere, TÜİK enflasyon verisinin akabinde Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu açıkladı. Cuma günü açıklanan enflasyon verisinde fiyatların yükselişi sürerken, baz tesiriyle yıllık oranın gerilediği görülmüştü. TCMB de fiyatlardaki artışı ‘Gıda fiyatları zerzevat, kırmızı et ile süt ve süt eserleri öncülüğünde yüksek bir oranda artmaya devam etmiştir’ formunda yorumladı.
Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların ve dünyada da görülen kuraklık tehlikesiyle besin fiyatlarında artışın süreceği öngörülüyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Şubat ayında besin fiyatlarının zerzevat, kırmızı et ile süt ve süt eserleri öncülüğünde yüksek bir oranda artmaya devam ettiğini kaydetti.
TCMB, şubat ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda, “Tüketici fiyatları şubat ayında yüzde 3,15 oranında artmış, yıllık enflasyon 2,50 puan azalışla yüzde 55,18 düzeyine gerilediği” belirtilirken, “yıllık enflasyon güçte besbelli olmak üzere tüm ana kümelerde düşüş kaydetmiştir” denildi.
Merkez Bankası’nın enflasyon yorumunda, güç fiyatlarında, kur ve emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak, son aylardaki ölçülü seyir sürdüğü tabir edilirken, temel mal kümesinde aylık artışların yavaşladığı görüldü.
Hizmet bölümleri genel fiyat artışlarının bir evvelki aya nazaran yavaşladığı, yemek, eğitim ve bakım-onarım üzere kalemlerin görece yüksek seyrettiği çıkarımı yapıldı.
Kirada aylık artış oranının bir evvelki aya kıyasla “önemli ölçüde” gerilediği görülen raporda, besin fiyatlarında “sebze, kırmızı et ile süt ve süt eserleri öncülüğünde yüksek bir oranda artış” belirlendi.
Şubat ayında üretici fiyatlarının aylık artışının güç fiyatlarındaki ‘belirgin gerileme’ ile zayıfladığı, böylece ‘B ve C endekslerinde’ yıllık enflasyonun düştüğü belirlendi. Mevsimsellikten arındırılmış aylık artışın ise ‘önemli ölçüde’ yavaşladığı ve ocak ayı öncesine 2022 düzeylerine gerilediği belirtildi.
Alt kümelerin tamamında düşüş yaşandığı, mevsimsellikten arındırılmış aylık artışların evvelki aylara kıyasla B ve C endekslerinde bariz formda yavaşladığı görüldü.
Merkez Bankası yorumlarına bakıldığında dünyada da büyük bir sorun olma yolunda devam eden kuraklık Türkiye’yi de ziyadesiyle etkiliyor. İç dinamiklerde bir de sarsıntı felaketlerinin yaşandığı bölgenin üretiminde tarım bölümü öne çıkıyor.
Kahramanmaraş merkezli 11 vilayette tesirli olan zelzele felaketlerinin ekonomik ömürde bilhassa tarım kapsamında olumsuz tesirleri giderek büyüyor. Son yıllarda önemli biçimde artan hayat pahalılığı ve düşen alım gücüyle, sabit ve dar gelirliyi en çok etkileyene kısım besin fiyatlarında fahiş artışlar oluyor.
Independent Türkçe’de Ali Kemal Erdem’in aktardığı, ‘Deprem bölgesinden göçün ziraî üretimi etkilemesi’ ve besin fiyatlarında artışa yönelik beklentilerde, Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, sarsıntının tarım alanlarına verdiği zararın boyutlarının şimdi tam olarak hesaplanamadığı, fakat bu durumun besin krizini tetikleyebileceği görüşü dikkat çekti.
Depremin birinci günlerinde, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, çiftçiler için önlemler açıkladı. Mazot, gübre dayanağı, nakdi ödemeler, yem takviyesi, ihracat yasak ya da kısıtlamaları üzere dayanaklar ne kadar tesirli olacak?
Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez, bölgede çok sayıda ziraat mühendisinin hayatını kaybettiğini açıklarken, ayrıyeten zelzelenin etkilediği bölgede tarımın değerine vurgu yaptı. Suiçmez sarsıntıdan etkilenen 11 vilayette Türkiye’deki toplam hayvan varlığının yüzde 15’inin bulunduğunu hatırlatırken, ‘3,7 milyon hektar tarım toprağı ile 270 bin kayıtlı çiftçi’ olduğunu belirtti. Sarsıntıda yıkım olan köylerde tarım araç-gereçlerinin de hasar gördüğü ve can kaybı olan hayvan sayısının da yüksek olduğunu belirtti.
Bölgede tarımla iştigal eden nüfusun yaşlı olduğuna dikkat çekilirken, çadır kadar dayanıklı ahırlara da muhtaçlık olduğunu belirtti. Tam hasarın şimdi ölçülememesi ve önlemlerin de uygulanabilirliğine nazaran besin fiyatlarına yansımalar olacağına dikkat çekildi.
Türkiye Çiftçiler Birliği Başkanı Münür Ballı, bölgeden gördüklerini, “köylerdeki yıkım daha fazla” halinde açıkladı.
Can kayıpları ve hasarların üretime olumsuz yansıyacağını belirten Ballı, kalanların yerlerde tarım yapmaya devam edeceğini belirtti.
Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Sencer Solakoğlu, birçok üreticinin hayvanlara bakamayacak durumda olduğunu belirtirken, yem sorununu organize etmeye çalıştıklarını açıkladı. Türkiye genelinde son süreçlerde mevcut olan üretim derdinin sarsıntıdan de etkileneceğini vurgularken, bunun uzun vadede görülmesinin mümkün olduğunu da ekledi.
ZMO Adana Şube Başkanı Feyzullah Korkut, depremin ziraî üretimi etkileyeceğini söylerken, ‘ister istemez bir kırsaldan kentlere gerçek bir göç var’ dedi.
Dünyada besin fiyatları, Türkiye’nin aksine düşüşte fakat kuraklık dikkat çekiyor.
Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü, FAO Besin Fiyat Endeksi arka arda 11‘inci ayda da düştü.
FAO Besin Fiyat Endeksi Şubat ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 0,6’lık bir düşüş yaşarken, Mart 2022’de ulaştığı tepe noktasına kıyasla yüzde 18,7 oranında azaldı. Düşüş, bitkisel yağlar ve süt eserlerinde görülürken, şeker fiyatlarındaki keskin artış dengelendi.
Kuraklık, çatışmalar ve yüksek fiyatlar, makroekonomik çıkmazlarla birlikte birçok ülkede besin güvensizliğini daha da berbatlaştırıyor.
FAO Global Bilgi ve Erken İkaz Sistemi (GIEWS) tarafından her çeyrekte yayınlanan ‘Mahsul Beklentileri ve Besin Durumu’ raporunda, dünyada 45 ülke besin için dış yardıma muhtaçlık duyuyor. Burkina Faso, Haiti, Mali, Nijerya, Somali ve Güney Sudan’da nüfusun bir kısmı beşinci düzeyde besin güvensizliği ile gayret ediyor ya da yakın gelecekte edecek. Raporda dünya genelinde son 40 yılın en büyük kuraklıklarının yaşandığı da belirtiliyor.