BURSA (İGFA) – Amerika Birleşik Devletleri’nin Baltimore kentindeki Francis ScottKey Köprüsü’nü yıkan gemi kazasının detayları ortaya çıkmaya devam ederken, Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Erinç Dobrucalı, gerisi gerisinde yaşanan kazaları kıymetlendirdi.
Kısa bir mühlet evvel Bursa’nın Karacabey ilçesinin kuzeyinde gemi battığını ve Kocaeli Evyaport Limanı’nda önemli bir gemi kazasının da yaşandığını hatırlatan Prof. Dr. Dobrucalı, kazaların nedeninin yetişmiş ve yetişmiş insan faktörüne bağlı olmasının yanında, yaşlı gemi filolarının durumunun da olabileceğini vurguladı. Lakin ABD’de yaşanan kazanın büyük bir talihsizlikolabileceğini lisana getiren Erinç Dobrucalı, “Bu gemi, yaklaşık 3 futbol alanı büyüklüğünde ve içinde 22 mürettebatı var, hızı de kanal geçişi göz önüne alındığında yüksek değil. Gemide güç sistemi büsbütün çöktüğü için bu büyüklükteki bir gemide ani tepki vermek güçleşebilmektedir. Köprüye bu kadar yakınken yapılabilecek acil durum senaryolarından biri de demir atıp gemiyi durdurmak, kaptan onu da yapmış lakin köprüyle gemi ortasında çok kısa bir uzaklık olduğu için bu da tahlil olmamış” dedi.
“KILAVUZ KAPTANLARIN ÖNEMİ”
Büyük tonajlı gemilerin dar sular, boğaz geçişleri üzere riskli bölgelerden geçerken kılavuz kaptan ile geçmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Erinç Dobrucalı, “Bu tip riskli bölgelerden geçerken iki değerli deneyim birleşir; biri gemi kaptanı, gemisini tanır. Başkası kılavuz kaptan, riskli bölgeyi tanır. Ayrıyeten gemilerde karşılaşılabilecek acil durumlardan dümen kitlenmesi üzere bir durumda dümen sistemini denetim edebilmek için yedekleri bulunur. Geminin güç beslemesi kesildiğindedümeni yekedairesindenhidrolik olarak ya da hidrolik sistem de sorunluysa manuel olarak çevirebilirsiniz. Bunları açık denizde rahatlıkla uygulayabilirsiniz. Lakin boğaz, dar kanal geçişi üzere yahut limana avara/aborda olma üzere durumlarda, bu boyutlarda gemilerin kılavuzlar vasıtasıyla yanaştırılıp dar kanallardan geçirilmesi gerekir. Kılavuz ayrıntısının atlanması nedeniyle pek çok kaza meydana gelebiliyor” diye konuştu.
Bir geminin ömrünün yaklaşık 30 sene olduğunu tabir eden Prof. Dr. Dobrucalı, “30 yaşını geçmiş gemilerin kazalara sebebiyet verme riskleri epey yüksek olabiliyor. Ticari gemiler 2-3 senede bir tersanelerde havuzlanarakbakıma alınıyor. Ancak30 seneyi doldurmuş gemilerin geniş kapsamlı modernizasyona alınması lazım. Aksi takdirde bu çeşit gemiler de kazaya davetiye çıkarabilir” tabirlerini kullandı.
Kazaların yaşanmaması için yetişmiş insan kaynağının çok değerli olduğunu anlatan Dobrucalı, “Gemilerin emniyetli seyir yapabilmesinin yolu kaliteli ve deneyimli mürettebattan geçiyor. Gemiler tonlarca yükünde, altı hürlük derecesinde hareket edebilenyüzen araçlardır. Geminin emniyetli seyriyle ilgili birçok sistem var ve çalışanın bunları tanıması, acil bir durumda uygulanacak senaryolara hakim olması gerekir. Örneğin; İstanbul Boğazı’nda dümeni kilitlenip, kıyıdaki bir yalıya gerçek yönelen gemide hangi acil senaryoların uygulanması gerektiğiyle alakalı mürettebatın ani refleks vermesi lazım. Ya da gemi makinelerinden olağan dışı bir ses geldiği vakit bunu fark edebiliyor olması kaide. Yani işin en kıymetli noktası, dikkatli ve kaliteli yetişmiş insan kaynağı… Biz de BTÜ Denizcilik Fakültesi bünyesinde tüm bu dikkat ve itinası taşıyabilecek mezunlar vererek hem geminin inşa etabında hem de seyir anında olabilecek ihmalleri önleyebilmek ismine öğrencilerimizi en düzgün biçimde yetiştirmeye ve denizcilik kültürünü onlara aşılamaya çalışıyoruz” diye konuştu.