14 Mayıs seçimlerinde her anket farklı sonuç verirken, herkes yaşadığı ortama nazaran bir öngörü belirliyor. İki farklı ana ittifak kanadında tahterevalli misali anket firmasına nazaran gidip gelen ihtimallerde, 4 aday ile gidilen Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yanı sıra bir de milletvekillikleri oylanacak. Borsa’da beklentilerin alınıp satılmasıyla yıllardan bu yana seçimlerin öncesi sonrası tahlil edilirken, seçim sonuçlarına dair beklentiler ve beklense de istenmeyen sonuçlar neler oluyor?
Pandemiyle artan Borsa ilgisi, geçen yıl tepeye çıkan enflasyonla katlanınca gençler ve bayanlar, pay senedi yatırımcısı olmayı sevdi.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) datalarına bakıldığında, bayan yatırımcı sayısı 2 milyona yaklaşırken, 25 yaş altı gençlerin de Borsa’ya ilgisinin ağır olduğu görüldü.
15-20 yaş ortası küme 2020 yılında 1.912’den 15 bin 185’e çıkarken, 2022 yılı sonunda 46 bin 860 şahısla tepeyi görüyor. 2023 mart prestijiyle 36 bin 77 bireye iniyor.
0-30 yaş kümesine bakılınca Borsa endeksindeki oynaklıklardan çok etkilendikleri görülüyor.
2018 yılı başından bu yana bakıldığında yerli ve yabancı yatırımcı sayısındaki değişim dikkat çekerken, tam manasıyla bir yer değişimi görülüyor.
Türkiye’de Borsa yatırımcısının yarısının İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya’da bulunduğu, portföy pahası olarak da bu vilayetler birinci 5 sırayı paylaşıyor.
MKK datalarına nazaran pay yatırımcısı, yine artışa geçerek 4,5 milyonun üzerine çıktı.
MKK’nın açıkladığı yatırımcı ve hesap sayılarına nazaran, evvelki hafta 3 milyon 946 bin 544 olan pay yatırımcısı 14 Nisan haftasında 4 milyon 531 bin 786’e çıktı.
Toplam hesap sayısı 468 bin 587 artışla 62 milyon 503 bin 481’e çıkarken, bakiyeli hesap sayısı da 717 bin 710 artışla 9 milyon 774 bin 349’a yükseldi.
MKK nezdinde kaydi olarak saklanan menkul değerler de 7,22 trilyon TL pahasında oldu.
Seçimlerde öncesi ya da sonra Borsa İstanbul’da görülen ralli nedeniyle gözler 14 Mayıs tarihine çevrildi.
1989 yılında bu yana seçim periyotlarında Borsa’da evvel ve sonra 45 günlük hareketlere bakan Habertürk’ten Rahim Ak, son yıllarda ‘seçim rallilerini unutulduğunu’ aktarıyor.
2007 sonrasında yalnızca 1 Kasım 2015 seçimlerinde yüzde 6 oranında yükseliş görülen BİST 100 endeksinde, 2002’den bu yana yalnızca 24 Haziran 2018 seçimlerinden sonra yüzde 1,2 oranında sonlu bir yükseliş görülüyor.
1990 yılından bu yana yapılan 10 milletvekilli ve cumhurbaşkanlığı seçiminden evvelki 45 günde Borsa İstanbul, 5 defa düşerken, 5 sefer de yükseldi.
Endekste en büyük yükseliş yüzde 21 oranında ve 18 Nisan 1999 seçimlerinde oldu.
22 Temmuz 2007 seçimlerindeyse yüzde 18 yükselen BİST 100 endeksi, sonrasındaki 5 seçimden evvel 3 seçimde bedel kaybetti.
Seçimlerden sonrası için 2002 seçimlerinde görülen yüzde 13 oranında yükseliş, sonraki 6 seçimde yalnızca 1 sefer görüldü.
Seçim düşüşünde tepe ise yüzde 11,1 oranıyla 20 Ekim 1991 seçimlerinden evvel görülürken, seçim sonrası en büyük yükseliş ise yüzde 64 ile 20 Ekim 1991 seçimlerinde oldu.
Mahalli seçimlere bakıldığında son 21 seçimde 13 seçim öncesi yükseliş, 8 seçimde düşüş görülürken, seçim sonrası için de tıpkı performans izlendi.
İBB’nin tekrar eden 30 Mart 2019 seçimleri öncesi ve sonrasında endeks kıymet kaybetti. Referandum ya da halk oylamaları ise endeksin üzerinde olumlu tesir yarattı.
Dünya’da Ufuk Korcan da seçim sonuçlarına yönelik Borsa beklentilerini, “piyasalar için bir belirsizlik” olarak nitelerken, mümkün seçim sonuçlarına nazaran senaryolarını, şu biçimde açıklıyor:
Mevcut iktidarın tekrar seçilmesi halinde, iktisat siyasetlerinde birebir uygulamalar lakin ‘düşük faiz’ uygulamasının terk edilmek zorunda kalınacağını öngörüyor.
İktidarın Millet İttifakı’na geçmesi halindeyse, ortodoks iktisat siyasetleri ve piyasa dostu bir tablo çiziliyor. Tarihin en düşük seviyelerinde olan yabancı hissesinin yükselişe geçebileceği tabir edilirken, bunun da kurlarda aşağı yönlü bir baskı oluşturabileceği, borsada yükseliş hareketlerini destekleyebileceği düşünülüyor. Kaynak: Dünya
Seçim sonuçlarında kimsenin dillendirmediği fakat mümkün “kısa vadeli kaos” senaryosu da var.
Cumhurbaşkanlığı’nın bir ittifakta ve Meclis’teki üstünlüğün öteki ittifakta kalması ve cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci çeşitte sonuçlanmaması ile kısa vadede belirsizlik süreceğinden, seçimlere yüzde 100 pay ile girmek mantıklı görünmüyor deniyor. Yüzde 50 oranında nakitte kalmanın risk ve seçim sonrası tabloya nazaran konum alma kolaylığı sağlaması açısından uygulanabilir görünüyor.