Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nden “Verem Eğitim ve Farkındalık Haftası” münasebetiyle alınan bilgiye nazaran, 2023 prestijiyle dünya genelinde yaklaşık 10,8 milyon bireye tüberküloz tanısı konulurken, 1,25 milyon kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetti.
Tüberküloz, bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan vefat nedenleri ortasında Kovid-19’dan sonra ikinci sırada yer alıyor.
Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ) iddialarına nazaran, tüberküloz ile global çaba kapsamında uygulanan faal teşhis ve tedavi programları sayesinde 2000-2023 yılları ortasında yaklaşık 79 milyon hayat kurtarıldı.
Akciğer tüberkülozu, hava yoluyla basitçe bulaşabiliyor
Tüberküloz, “mycobacterium tuberculosis” ismi verilen bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalık olarak tanımlanıyor, çoklukla akciğerler olmak üzere tüm doku ve organları tutabiliyor.
Akciğer tüberkülozu, hastanın öksürmesi ya da hapşırması sonucu hava yoluyla basitçe bulaşabiliyor, hasta ile birebir kapalı ortamda uzun mühlet bulunan şahıslarda bulaşma riski artıyor.
Sağlık Bakanlığı’nca hastalıktan korunmak için “Ulusal Tüberküloz Denetim Programı” global sıhhat maksatları ve standartları doğrultusunda uygulanıyor.
Ulusal Tüberküloz Denetim Programı kapsamında, verem savaş dispanserlerinde teşhis, tedavi ve takip hizmetleri hastalara fiyatsız sunuluyor. Tüberküloz tanısı alan hasta, tedavisi boyunca dispanserlerdeki sıhhat çalışanları tarafından takip ediliyor, gerekli tüm takviyeler hastaya sağlanıyor.
Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında da bebeklere iki aylıkken fiyatsız yapılan BCG (Bacillus Calmette-Guerin) öteki ismiyle verem aşısı tüberküloz menenjiti ve miliyer tüberkülozdan korunmada kıymetli rol oynuyor.
Tüberküloz hastalarına tedavi hizmetleri fiyatsız sunuluyor
Uzun süren öksürük, ateş, gece terlemeleri üzere tüberküloz hastalığı belirtileri gösteren şahısların sıhhat kuruluşlarına başvurmaları gerekiyor.
Hasta yakınları ve temaslıların da bulaşıcı tüberküloz hastalığından korunmak için gözetici ilaçlar ve şahsî enfeksiyon denetim tedbirlerini alması kıymet taşıyor. Maske kullanımı, doğal havalandırmanın sağlanması ve genel hijyen kurallarına ahenk, bireylerin bu hastalıktan korunmasına yönelik kritik tedbirler ortasında sıralanıyor.
Tüberküloz hastalığı, sırf sistemli ilaç kullanımı ile tedavi edilebiliyor. Tesirli ve sistemli bir tedavi ile bulaştırıcılık ekseriyetle 2-3 haftada sona erebiliyor. Tüberküloz tanısı alan hastaların ilaçları, Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz sağlanıyor ve tedavi süreçleri izleniyor.
Başta dirençli tüberküloz hastaları olmak üzere tüm hastalar, Ankara, İzmir ve İstanbul’daki referans hastanelerinde fiyatsız tedavi ediliyor.
Hastalar için “doğrudan gözetimli tedavi” uygulaması yürütülüyor
Etkin tedavi için hastaların ilaçlarını sistemli kullanmaları en kıymetli faktörler ortasında yer alıyor. Bu nedenle ilaçlar direkt gözetimli tedavi uygulamasıyla veriliyor. Hastaların, bir sıhhat vazifelisi eşliğinde ilaçlarını alarak tedaviye sadık kalmaları teşvik ediliyor.
Doğrudan gözetimli tedavi uygulamasına tertipli katılan hastalara, Sağlık Bakanlığı ile Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı ortasında imzalanan protokol çerçevesinde, kaideli nakdi yardım yapılıyor.
Mobil tarama araçlarıyla da her yıl nizamlı olarak cezaevleri, okul ve iş yeri üzere toplu ömür alanlarında taramalar yapılıyor. Erken teşhis, tüberkülozun yayılmasını önlemede kritik rol oynuyor.