Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Lideri Fatih Birol, güç fiyatlarında dünya genelinde yüksek enflasyona yol açan artışlara karşın, gelecek yılın bu yıldan daha fazla risk barındırdığını söyledi.
Birol, Sabancı Üniversitesi İstanbul Memleketler arası Güç ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen panelde yaptığı konuşmada, bu yıl yaşanan güç krizinin 1970’lerdeki petrol krizini gölgede bıraktığını ve global manada birinci büyük güç krizi olduğunu tabir ederek, dünyanın en önemli ekonomileri ve güç teknolojilerine tesirleri konusunda değerlendirmelerde bulundu.
FİYATLAR BU YIL REKOR KIRDI
Corona virüsü salgınının akabinde 2021’in ikinci yarısında artmaya başlayan dünya petrol ve doğalgaz fiyatları, bu yıl Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde en büyük müşterisi Avrupa’ya gaz sevkiyatını azaltmasıyla ve Avrupa’ya Rus gazını taşıyan iki büyük boru çizgisinin devre dışı kalmasıyla rekorlar kırdı.
Ayrıca Batılı ülkelerin işgal nedeniyle başlattığı yaptırımlar da piyasanın işleyişini zorlaştırdı.
TÜRKİYE’NİN İTHALAT FATURASI KABARDI
Artan güç fiyatları, tükettiği petrol ve doğalgazın neredeyse tamamını ithal eden Türkiye’nin güç faturasının kasım ayı prestijiyle emsali görülmemiş bir düzey olan 95 milyar dolara yükselmesine yol açtı.
Türkiye’nin normaldeki güç ithalatı 45-50 milyar dolar aralığını aşmıyordu.
Rusya’nın petrol ihracatının yarısının, doğalgaz ihracatının ise üçte ikisinin Avrupa’ya gittiğini söyleyen Birol, Avrupa’nın tek büyük bir tedarikçiye dayanan güç siyasetini değiştirmeye çalıştığını lakin bunun vakit alacağını tabir ederek, “Bunu öbür ülkelerle ikame etmeye çalışıyor lakin bu çok sıkıntı bir şey. Zira on yıllar boyunca tüm ekonominiz bunun üzerine kurulmuş, endüstriden meskenlerde ısınmaya kadar” dedi.
Birol, kışa doğalgaz depoları dolu olarak giren Avrupa’nın sürpriz bir gelişme olmaması halinde bu kışı “biraz yara bere alarak” geçireceğini, lakin Avrupa için 2023 kışının şiddetli geçeceğini söz etti.
‘BEĞENMEDİĞİMİZ 2022’Yİ BİLE ARAYABİLİRİZ’
Birol, Çin iktisadında corona virüsü önlemleri nedeniyle bu yıl gerçekleşen yavaşlamanın Avrupa’nın sıvılaştırılmış doğalgaz tedarik etmesine imkan verdiğini, lakin gelecek yıl Çin iktisadının toparlanması halinde hem Çin’in hem de Avrupa’nın dar bir piyasadan alım yapacağını ve fiyatların bundan etkileneceğini belirtti.
Konuşmasının “2023 çok daha kuvvetli olacak, beğenmediğimiz 2022’yi bile aradığımız bir yıl olabilir” diyerek başlayan Birol, konuşmasının sonunda “Şu anda bütün dünyanın gözü Çin’in Covid kısıtlamalarının kaldırmasının akabinde ne olacağında” dedi.
YENİLENEBİLİR GÜÇ HIZLANDI, SEBEP ARZ GÜVENLİĞİ
Birol, IEA’nın öngörülerine nazaran güç krizi nedeniyle nükleerden yenilenebilir güce kadar pak kaynaklara geçişin son derece hızlanacağını tabir etti.
IEA’nın dünya genelinde yaptığı incelemeye nazaran gelecek beş yılda yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretim kapasitesi 2.4 terawatt artış kaydedecek. Birol bu artışın, dünya çapında son 20 yılda devreye alınan yenilenebilir santral büyüklüğünün tamamına eşit olduğuna dikkat çekti.
Birol güçteki pak kaynaklara dönüşümün hızlanmasında itici rolün ise iklim değişikliği ile çaba değil, güç güvenliği olduğunun altını çizdi.
Birol Türkiye’de ise yenilenebilir kaynaklardan güç üretiminin gelecek beş yılda yüzde 65 artacağını öngördüklerini tabir ederek, “Türkiye böylelikle büyüme manasında dünyanın birinci 10’una, Avrupa’nın da birinci dördüne giriyor” dedi.
‘ELEKTRİK DEPOLAMA SİSTEMLERİ HAYATİ HALE GELDİ’
Birol, Türkiye’de rüzgar ve güneş üzere değişkenlik arz eden kaynakların elektrik üretiminden aldığı hissenin artmasıyla birlikte güç güvenliğini sağlamak için elektrik depolama sistemlerinin giderek daha hayati hale geldiğine dikkat çekti.
Birol, Türkiye’de şirketlerin elektrik depolama lisans müracaatlarına karşın batarya bulunurluğu hakkında sorun olduğunun sorulması üzerine, “Bütün yenilenebilir güç teknolojileri içerisinde en çok yatırımı alan, en fazla ilgi alan mevzu bataryalar… bunun tahlili üretim (batarya) kapasitesi kurmak, yatırım yapmak” dedi. (REUTERS)